Dàn ý chi tiết cho bài Ai đã đặt tên cho dòng sông

Tổng hợp những bài viết hay nhất

Dàn Ý Ai Đã Đặt Tên Cho Dòng Sông

1: Ý nghĩa nhan đề “ Ai đã đặt tên cho dòng sông”

– “Ai đã đặt tên cho dòng sông” Câu hỏi tu từ đặt ra “Với trời, với đất” đưa nhà văn và độc giả về với hành trình lịch sử tìm về cuội nguồn văn hoá dân tộc. Từ đó dòng sông Hương hiện ra trên nhiều phương diện địa lí, lịch sử, văn hoá, thơ ca… Kết thúc tuỳ bút là một huyền thoại rất đẹp, bộc lộ cái tôi trữ tình suy tư: “ Con người ở hai bờ đã nấu nước trăm loài hoa đổ xuống sông, đẻ làn nước thơm tho mãi”. Tác giả gửi gắm vào đấy tất cả ước vọng muốn đem cái đẹp và tiếng thơm để xây đắp văn hoá lịch sử.

– Nhan đề và kết thúc tác phẩm thể hiện rõ chủ đề và phong cách bút kí của tác giả giàu sức gợi cảm thấm đẫm chất thơ.Qua đó tác giả ca ngợi tính chất sông Hương – con sông gắn bó với lịch sử, văn hoá Huế của dân tộc ta. Tác phẩm thể hiện long yêu mến say mê cảnh vật, văn hoá đất nước. Hình ảnh dòng sông đất nước được thể hiện bằng tài năng của một cây bút giàu chất chí tuệ, chất văn hoá và ngôn ngữ trong sáng, chọn lọc, tinh tế.

Đọc thêm: Sơ Đồ Tư Duy Ai Đặt Tên Cho Dòng Sông dễ hiểu nhất

2. Chứng minh vẻ đẹp của sông Hương qua các góc nhìn khác nhau :

Mở bài:

– Ai đã đặt tên cho dòng sông là tác phẩm bút kí kiệt xuất của Hoàng Phủ Ngọc Tường

-Đoạn trích thể hiện vẻ đẹp, chất thơ từ cảnh sác thiên nhiên của song Hương

Thân bài:

* Từ thượng nguồn:

– Khi qua dãy Trường Sơn hùng vĩ:

+ Sông Hương là bản tình ca của rừng già; Rầm rộ và mãnh liệt…Dịu dàng và say đắm….

+ Sông Hương như một cô gái Di-gan phóng khoáng man dại.

+ Rừng già đã hun đúc cho nó 1 bản tính gan dạ, 1 tâm hồn tự do, phóng khoáng.

=> Vẻ đẹp của một sức sống trẻ trung, mãnh liệt và hoang dại.

– Khi ra khỏi rừng già:

+ Đóng kín phần tâm hồn sâu thẳm của mình ở cửa rừng…

+ Mang sắc đẹp dịu dàng và trí tuệ, trở thành người mẹ phù sa của một vùng văn hoá xứ sở.

=> Vẻ đẹp đầy bí ẩn, sâu thẳm của dòng sông.

Tiểu kết:

Bằng óc quan sát tinh tế và trí tưởng tượng phong phú, bằng việc sử dụng nghệ thuật so sánh, nhân hoá tài hoa, táo bạo, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã phát hiện và khắc hoạ vẻ đẹp mạnh mẽ, trẻ trung đầy cá tính của dòng sông, gợi lên ở người đọc những liên tưởng kì thú, gợi cảm, đầy sức hấp dẫn.

* Về châu thổ:

– Sông Hương trên đường tìm đến Huế:

+ Chuyển dòng một cách liên tục, uốn mình theo những đường cong thật mềm, như một cuộc tìm kiếm có ý thức.

+ Vẻ đẹp của dòng sông trở nên biến ảo, đa dạng trong nhiều thời gian và không gian khác nhau (dẫn chứng…). Vẻ đẹp của Huế như trở thành vẻ đẹp của sông Hương.

=> Sông Hương qua cái nhìn đầy lãng mạn của Hoàng Phủ Ngọc Tường như 1 cô gái dịu dàng mơ mộng đang khao khát đi tìm thành phố tình yêu của nó.

Đọc thêm: Phân tích sông hương qua hai đoạn trích sau

– Sông Hương gặp gỡ Huế:

+ Uốn 1 cánh cung rất nhẹ… > Vẻ e lệ, ngượng ngùng khi gặp người trong mong đợi, sự thuận tình mà không nói ra.

+ Các nhánh sông toả đi khắp thành phố như muốn ôm trọn Huế vào lòng. Sông Hương và Huế hoà lẫn vào nhau.+ Sông Hương giảm hẳn lưu tốc, xuôi đi thực chậm (điệu slow)… thực yên tĩnh như niềm say mê, như khát vọng được gắn bó, lưu lại mãi với mảnh đất nơi đây.

+ Liên tưởng với những dòng sông khác > Niềm tự hào của Hoàng Phủ Ngọc Tường về dòng sông quê hương.

=> Được nhìn từ góc độ tâm trạng, nên cuộc gặp gỡ của Huế và Sông Hương như cuộc hội ngộ của tình yêu với nhiều cung bậc cảm xúc.

– Sông Hương tạm biệt Huế để ra đi:

+ Rời khỏi kinh thành, sông Hương ôm lấy đảo Cồn Huế, lưu luyến ra đi…

+ Đột ngột rẽ ngoặt lại để gặp thành phố yêu dấu một lần cuối.

=> Quyến luyến, ngập ngừng, bịn rịn không nỡ rời xa.

Tiểu kết:

– Cách tiếp cận đối tượng bằng nhiều ngành nghệ thuật như hội họa, âm nhạc; nghệ thuật nhân hóa, so sánh đầy mới lạ, bất ngờ làm cho sông Hương, xứ Huế trở nên có linh hồn, có sự sống. Đó là cuộc trở về, gặp gỡ của cô gái si tình – sông Hương – đang say đắm trong tình yêu.

– Nhà văn: Tâm hồn đa cảm, lãng mạn; cách viết tài hoa.

Vẻ đẹp văn hoá của dòng sông:

– Dòng sông âm nhạc:

+ Là người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya.

+ Là nơi sinh thành ra toàn bộ nền âm nhạc có điểm của Huế.

+ Là cảm hứng để Nguyễn Du viết lên khúc đàn của nàng Kiều.

– Dòng sông thi ca:

+ Là vẻ đẹp mơ màng Dòng sông trắng lá cây xanh trong thơ Tản Đà.

+ Vẻ đẹp hùng tráng như kiếm dựng trời xanh của Cao Bá Quát.

+ Là nỗi quan hoài vạn cổ trong thơ bà Huyện Thanh Quan.

+ Là sức mạnh phục sinh tâm hồn trong thơ Tố Hữu

=> Sông Hương luôn đem đến nguồn cảm hứng mới mẻ, bất tận cho các nghệ sĩ.

– Dòng sông gắn với những phong tục, với vẻ đẹp tâm hồn của người dân xứ Huế.

+ Màn sương khói trên sông Hương là màu áo điền lục, 1 sắc áo cưới của các cô dâu trẻ trong tiết sương giáng.

+ Vẻ trầm mặc sâu lắng của sông Hương cũng như 1 nét riêng trong vẻ đẹp tâm hồn của người xứ Huế: rất dịu dàng và rất trầm tư…

Tiểu kết:

Với kiến thức uyên bác, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã lí giải vẻ đẹp văn hóa phong phú của sông Hương, vẻ đẹp gắn liền với xứ Huế, với con người Huế.

* Sông Hương với lịch sử hào hùng:

– Là 1 dòng sông anh hùng:

•Từ xa xưa: là một dòng sông biên thùy xa xôi của đất nước

•Thời trung đại:bảo vệ biên giới phiá nam của tổ quốc

•Thời chống Pháp: sống hết lịch sử bi tráng với các cuộc khởi nghĩa

•Đi vào thời đại cách mạng tháng 8 với những chiến công rung chuyển.

•Thời chống Mĩ:

– Sông Hương cùng với thành phố Huế cũng chịu nhiều đau thương mất mát.

Tiểu kết:

– Vừa là bản tình ca dịu dàng, Sông Hương cũng là một bản hùng ca gắn liền với lịch sử oanh liệt của dân tộc. 

Kết bài:

– Bài kí lột tả được vẻ đẹp đa dạng, phong phú của sông Hương, cũng là của xứ Huế, con người Huế. 

-Tình yêu thiết tha, say đắm của tác giả đối với cảnh và người nơi đây.

– Phong cách viết kí của Hoàng Phủ Ngọc Tường: Phóng túng, tài hoa, giàu thông tin văn hoá, địa lí, lịch sử ; giàu chất trữ tình lãng mạn.

Đọc thêm: Dàn ý so sánh hai chi tiết trong cùng một tác phẩm

3. Chất trí tuệ và chất thơ của Hoàng Phủ Ngọc Tường.

* Chất trí tuệ:

Hoàng Phủ Ngọc Tường vận dụng những am hiểu trong ca dao Huế vào bút kí của mình.

“ Bốn bề núi phủ mây phong

Mảnh trăng thiên cổ bóng tùng vạn niên”

cho đến câu thơ của Tản Đà “ Dòng sông trắng- lá cây xanh”, thơ của Tố Hữu, Cao Bá Quát, Bà Huyện Thanh Quan, Truyện Kiều.

Những hiểu biết về phương diện địa lí để miêu tả vẻ đẹp của sông Hương từ thượng nguồn, đến đồng bằng, cho đến cố đô Huế.

Những hiểu biết về lịch sử văn hoá.

Sự liên tưởng so sánh với các công trình kiến trúc của Hi Lạp, La Mã, nền văn minh Châu Âu.

Những tác phẩm văn học Châu Âu, những lời nhận xét của các nhà khoa học nước ngoài.

* Chất thơ:

– Cách ví von, so sánh đầy chất thơ, mượt mà, ý vị.

“ Chiếc cầu trắng của thành phố in ngần trên nền trời, nhỏ nhắn như những vành trăng non”. Và “ giáp mặt thành phố ở Cồn Giã Viên, sông Hương uốn một cách cung rất nhẹ sang đến Cồn Hiến, đường cong ấy làm cho dòng sông mền hẳn đi như một tiếng vâng không nói ra của tình yêu. Hay “ Sông Hương là vậy, là dòng sông của sử thi viết giữa màu cỏ lá xanh biếc”.

Những câu văn có sự mài dũa, đẽo gọt kĩ càng, nhẹ nhàng như một câu thơ

(Nguồn: https://hocvan12.com/dan-y-chi-tiet-ai-da-dat-ten-cho-dong-song-chuan-nhat/)

Tổng hợp những bài viết hay nhất 2

Dàn ý 2

Mở bài

– Tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường: là nhà văn của xứ Huế, ông có sức liên tưởng tưởng tượng dồi dào, lối hành văn mê đắm, ông chuyên viết về bút kí.

– Tác phẩm là tùy bút tiêu biểu cho phong cách văn chương của tác giả: sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và trữ tình, giữa nghị luận sắc bén và suy tư đa chiều.

– Hình tượng trung tâm của tác phẩm là hình tượng con sông Hương.

Thân bài

1. Dòng sông thiên nhiên

a. Ở thượng nguồn:

– Là “bản trường ca của rừng già” “rầm rộ dưới bóng cây đại ngàn”, “mãnh liệt qua những ghềnh thác”; lúc lại dịu dàng say đắm dưới dặm dài chói lọi hoa đỗ quyên …”

– “cô gái Di – gan”: phóng khoáng, man dại, tâm hồn tự do, trong sáng, bản tính gan dạ, có sức mạnh bản năng

– Sắc đẹp dịu dàng và trí tuệ “người mẹ phù sa của vùng văn hóa xứ sở”.

b. Sông Hương từ thượng nguồn đến Huế:

– Sông Hương “như một người gái đẹp nằm ngủ mơ màng…” được đánh thức bởi tiếng gọi của tình yêu, bắt đầu hành trình gian truân, “tìm kiếm có ý thức” đến với Huế, lần đầu đến với tình yêu một mặt rất e lệ, một mặt táo bạo chủ động “vẫn đi trong dư vang của Trường Sơn”.

    + Sông Hương có nhịp chảy chậm rãi, “mềm như tấm lụa” (liên hệ hình ảnh sông Đà như “áng tóc trữ tình”),

    + Từ ngã ba Tuần đến chân đồi Thiên Mụ: mang dáng vẻ trầm mặc khi chảy qua những lăng tẩm, đổi dòng chuyển hướng liên tục.

    + Từ chân đồi Thiên Mụ đến lúc gặp Huế: “vui hẳn lên”, “kéo một nét thẳng” vì tìm đúng đường về

    + Giáp mặt Huế, sông Hương không gặp Huế ngay mà “uốn một cánh cung …tình yêu” như một người con gái bẽn lẹn, ngại ngùng.

c. Trong lòng Huế

– Tác giả so sánh sông Hương với những dòng sông nổi tiếng trên thế giới, sông Hương chỉ thuộc về một thành phố duy nhất, giống như người con gái chung thủy.

– Sông Hương mang đến cho Huế một vẻ đẹp cổ xưa dân dã: “ánh lửa thuyền chài … xưa cũ”, trôi đi chậm như một mặt hồ.

– Người con gái đắm say tình tứ khi bên người mình yêu, người con gái tài hoa “tài nữ đánh đàn trong đêm khuya”.

d. Từ biệt Huế ra biển: như một người con gái lưu luyến, thủy chung từ biệt người yêu.

– Nhận xét: tác giả chủ yếu cảm nhận vẻ đẹp sông Hương từ góc độ tình yêu khiến sông Hương hiện lên như một người con gái chung tình hết lòng vì tình yêu.

2. Dòng sông lịch sử

– Sông Hương là một nhân chứng lịch sử của Huế, của đất nước: “soi bóng kinh thành Phú Xuân của người anh hùng Nguyễn Huệ”, chứng kiến những mất mát đau thương của các cuộc khởi nghĩa thế kỉ XIX, …

– Sông Hương như một công dân có ý thức trách nhiệm sâu sắc với đất nước: “biết hiến đời mình để làm nên chiến công”, …

– Là một người con gái anh hùng: cùng gắn bó với Huế qua nhiều cuộc chiến đấu anh hùng trong thời kì trung đại, đến cách mạng tháng Tám, …

3. Dòng sông văn hóa

– Sông Hương là “người mẹ phù sa của vùng văn hóa xứ sở”: toàn bộ âm nhạc cổ điển Huế, những bản đàn theo suốt cuộc đời Kiều và bản Tứ đại cảnh đều được sinh thành trên sông nước sông Hương.

– Là người tài nữ đánh đàn trong đêm khuya: không bao giờ lặp lại trong cảm hứng của các thi nhân

Kết bài

– Nêu cảm nhận về hình tượng dòng sông Hương

– Đánh giá nghệ thuật nổi bật: liên tưởng độc đáo, sử dụng từ ngữ đặc sắc, văn phong tao nhã, thành công trong nghệ thuật xây dựng hình tượng sông Hương.

– Qua tác phẩm ta cảm nhận được niềm tự hào tha thiết của tác giả với vẻ đẹp thiên nhiên xứ Huế cũng như đất nước.

Dàn ý 3

Mở bài 

– Giới thiệu tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường (nhà văn chuyên viết về bút kí), tác phẩm “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” (một bài bút kí xuất sắc) 

– Dẫn dắt và đi vào phân phân tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông” 

Thân bài  

• Hoàn cảnh sáng tác – xuất xứ: viết tại Huế, ngày 4-1-1981, in trong tập sách cùng tên. 

• Vị trí đoạn trích “Ai đã đặt tên cho dòng sông” trong SGK, là phần thứ nhất trong toàn bộ bút kí cùng tên.

Ý nghĩa nhan đề: khẳng định vẻ đẹp biến ảo của con sông cũng đẹp như chính cái tên của nó. Đây cũng là dụng ý nghệ thuật của nhà văn nhằm đi vào miêu tả, ca ngợi vẻ đẹp của dòng sông Hương gắn với xứ Huế thơ mộng – cổ kính. Nhan đề còn thể hiện tất cả lòng yêu mến, trân trọng đến nỗi ngỡ ngàng bật lên câu hỏi như một giây phút cảm xúc vỡ òa, thăng hoa tạo nên những dòng bút kí say đắm, hào hoa.

Vẻ đẹp sông Hương nhìn từ góc độ cảnh quan thiên nhiên: gắn với thủy trình sông Hương

❖ Ở nơi khởi nguồn 

Sông Hương tựa như bản trường ca của rừng già với nhiều tiết tấu hùng tráng. 

Sông Hương nơi thượng nguồn như một cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại o Ra khỏi rừng sông Hương nhanh chóng biến đổi hình hài, mang vẻ đẹp dịu dàng và trí tuệ. 

❖ Ở ngoại vi thành phố Huế o Tại cánh đồng Châu Hóa, sông Hương như người gái đẹp nằm ngủ mơ màng. 

Sau khi ra khỏi vùng núi: sông Hương chuyển dòng liên tục trông thật mềm mại, duyên dáng. 

Vẻ đẹp trầm mặc khi qua lăng tẩm, mang niềm kiêu hãnh âm u được phong kín trong những rừng thông và bừng tươi tắn, trẻ trung khi gặp tiếng chuông chùa Thiên Mụ. 

❖ Đến giữa thành phố Huế: Vui tươi hẳn lên mà không ồn ào, bừng sáng mà không chói chang. Sông Hương tỏa thành nhiều nhánh như những cánh tay ôm ấp phố thị. Sông hương trở nên lững lờ đầy tâm trạng. 

❖ Trước khi từ biệt Huế: Sông Hương như một người tình dịu dàng và chung thủy 

* Sông Hương nhìn từ góc độ lịch sử, thơ ca, âm nhạc và bản sắc văn hóa Huế. 

Bản hùng ca ghi dấu những thế kỉ vinh quang, mang sức mạnh quật cường của dân tộc. 

Từ góc độ thơ ca: Sông Hương đầy biến ảo, gợi thi hứng, cảm xúc cho biết bao nghệ sĩ

Từ góc độ âm nhạc: Sông Hương trở thành người tài nữ đánh đàn

* Từ góc độ bản sắc văn hóa Huế: mang đậm bản sắc văn hóa Huế, mang những dáng hình rất đặc trưng Huế.

– Nghệ thuật

• Văn phong tao nhã, tinh tế, tài hoa

• Ngôn từ phong phú, gợi hình, gợi cảm, câu văn giàu nhạc điệu

• Các biện pháp tu từ được sử dụng một cách hiệu quả: so sánh, nhân hóa, ẩn dụ

Kết bài

– Khẳng định tài năng của tác giả và vẻ đẹp của bút kí

– Mở rộng vấn đề (bằng liên tưởng của bản thân)

(Nguồn: https://giaoanbaigiang.com/dan-y-cam-nhan-ai-da-dat-ten-cho-dong-song-329-25.html)

Tổng hợp những bài viết hay nhất 3

I. Dàn Ý Bài Phân Tích “Ai Đã Đặt Tên Cho Dòng Sông”

1, Mở bài phân tích tác phẩm Ai Đã Đặt Tên Cho Dòng Sông

– Giới thiệu khái quát về tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường (những nét chính về con người, cuộc đời, các sáng tác chủ yếu, đặc điểm sáng tác,…)

– Giới thiệu về tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông (xuất xứ, hoàn cảnh ra đời, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật,…)

2, Thân bài dàn ý Ai Đã Đặt Tên Cho Dòng Sông

b, Thủy trình của sông Hương

– Sông Hương khi ở vùng thượng nguồn:

     + Sông Hương – một “bản trường ca rầm rộ của rừng già” – vẻ đẹp vừa hùng vĩ, mãnh liệt vừa dịu dàng

     + Sông Hương còn là “một cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại” với tâm hồn tự do, của bản lĩnh gan dạ.

     + Sông Hương – “người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở”. Sông Hương chính là người mẹ, là cái nôi sinh thành ra những vẻ đẹp văn hóa đáng quý từ ngàn đời này của xứ Huế thân thương

– Sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế

     + Sông Hương với vẻ đẹp dịu dàng, nữ tính, như “người con gái đẹp nằm ngủ mơ màng giữa cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại” – một người con gái ý thức được vẻ đẹp của mình và rất tình tứ, gợi cảm

          * Sử dụng hàng loạt các động từ liên tiếp “chuyển dòng một cách liên tục”, “uốn mình”,…

          * Liệt kê hàng loạt các địa danh mà sông Hương chảy qua

     + Sông Hương còn mang vẻ đẹp u tịch, trầm mặc, vẻ đẹp của cổ thi, của những triết lí.

– Sông Hương ở trong lòng thành phố Huế

     + Sông Hương – “một điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế”: nghệ thuật so sánh làm bất nổi sự khác biệt của sông Hương so với sông Nê-va, sông Xen đó chính là các dòng sông trên thế giới chảy với một lưu tốc rất mạnh thì sông Hương lại chảy nhẹ nhàng, lững lờ, “cơ hồ chỉ còn là mặt hồ yên tĩnh”.

     + Sông Hương giống như “một người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya”

     + Sông Hương còn là một người tình rất đỗi thủy chúng và dịu dàng của xứ Huế mộng mơ.

=> Như vậy, với tình yêu say đắm về xứ Huế, về quê hương đất nước và vốn hiểu biết sâu sắc, phong phú của mình, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã tái hiện lại một cách chân thực, chi tiết và hấp dẫn thủy trình của sông Hương từ lúc còn ở thượng nguồn đến trước khi ra biển.

b, Sông Hương – dòng sông của lịch sử, của cuộc đời và thi ca

– Sông Hương – dòng sông của lịch sử: sông Hương đã chứng kiến biết bao thăng trầm của lịch sử dân tộc – có cả những chiến công lẫy lừng và cả những hi sinh mất mát từ thuở dựng nước đến thời kì kháng chiến chống Mĩ.

– Sông Hương – dòng sông cuộc đời:  sông Hương như một người con gái đẹp, dịu dàng của đất nước

– Sông Hương – dòng sông của thi ca

     + Sông Hương là dòng sông đẹp, bởi thế, nó trở thành nguồn cảm hứng bất tận của thi ca.

     + “Dòng sông ấy không bao giờ tự lặp lại mình trong cảm hứng của mỗi người nghệ sĩ”

3, Kết bài

Khái quát những đặc sắc về nội dung, nghệ thuật của tác phẩm và nêu cảm nhận của bản thân.

II. Bài Viết Phân Tích Tác Phẩm Ai Đã Đặt Tên Cho Dòng Dông

1, Mở bài phân tích Ai Đã Đặt Tên Cho Dòng Sông

Với một trái tim say mê với nghệ thuật, vốn ngôn ngữ phong phú cùng tình yêu tha thiết cho sông Hương, cho xứ Huế, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã sáng tác nên một thiên bút kí đầy sức hấp dẫn và mê đắm lòng người về dòng sông thơ mộng của của Xứ Huế – tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”. Tác phẩm “Ai đã đặt tên cho dòng sông” đã giúp chúng ta cảm nhận sâu sắc về vẻ đẹp của sông Hương cùng cái tôi trữ tình của tác giả qua những trang viết vừa đẹp đẽ, trang trọng vừa lấp lánh ánh sáng của trí tuệ và tài hoa.

2, Thân bài

Trước hết, thiên tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông” đã khám phá vẻ đẹp, những nét độc đáo, đặc sắc của dòng sông Hương ở thủy trình đặc biệt của nó. Cũng như bất kì dòng sông nào khác, thủy trình của nó đều bắt đầu từ thượng nguồn – nơi dòng sông bắt nguồn và sông Hương cũng vậy. Ở vùng thượng nguồn, sông Hương được ví như một “bản trường ca rầm rộ của rừng già”. Hoàng Phủ Ngọc Tường đã lầm bật nổi nét đặc điểm này của sông Hương bằng những câu văn dài với nhiều vế câu, được điệp cấu trúc cùng những hình ảnh độc đáo hấp dẫn “rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, mãnh liệt qua những ghềnh thác, cuộn xoáy như cơn lốc vào những đáy vực bí ẩn”. Với hàng loạt hình ảnh độc đáo cùng việc sử dụng các động từ máy như “rầm rộ”, “cuộn xoáy” tác giả đã cho chúng ta thấy sông Hương là một dòng sông với vẻ đẹp mãnh liệt, hùng tráng, rầm rộ. Nhưng sông Hương không chỉ mang vẻ đẹp hùng vĩ, mãnh liệt mà nó còn là một dòng sông với vẻ đẹp dịu dàng – “dịu dàng và say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng”. Không dừng lại ở đó, ở thượng nguồn, sông Hương còn là “một cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại”, cô gái ấy mang trên mình vẻ đẹp của tâm hồn tự do, của bản lĩnh gan dạ. Và với hình ảnh so sánh độc đáo này, tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường đã diễn đạt một cách chính xác và tinh tế vẻ đẹp của dòng sông Hương – vẻ đẹp “phóng khoáng, man dại, tự do và trong sáng”. Đặc biệt, sông Hương khi ở thượng nguồn còn được xem là “người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở”. Có lẽ, dưới con mắt của tác giả, sông Hương chính là người mẹ, là cái nôi sinh thành ra những vẻ đẹp văn hóa đáng quý từ ngàn đời này của xứ Huế thân thương. Với những hình ảnh so sánh độc đáo, cách sử dụng từ ngữ hấp dẫn, sông Hương ở vùng thượng nguồn giống như một sinh thể đa tính cách với nhiều nét cá tính khác nhau.

Không chỉ ở vùng thượng nguồn, bài bút kí còn khám phá vẻ đẹp của sông Hương khi ở ngoại vi thành phố Huế. Nếu khi ở thượng nguồn, sông Hương được tác giả so sánh với “cô gái Di-gan phóng khoáng và man dại” thì dường như khi về đến ngoại vi thành phố, sông Hương trở nên dịu dàng, nữ tính hơn, như “người con gái đẹp nằm ngủ mơ màng giữa cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại” – người con gái ấy dường như đang cố gắng phô diễn những đường cong, những cái chuyển mình thật nhẹ nhàng nhưng cũng thật sâu sắc, ý tứ của mình. Với việc sử dụng hàng loạt các động từ liên tiếp “chuyển dòng một cách liên tục”, “uốn mình”,… tác giả đã làm bật nổi thủy trình, vẻ đẹp của sông Hương khi ở ngoại vi thành phố. Thêm vào đó, cùng với vốn am biết phong phú của mình về địa lí, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã điểm lại tên những địa danh cùng những đặc điểm của sông Hương nơi mỗi điểm ấy làm cho thủy trình của sông Hương càng trở nên độc đáo và hấp dẫn hơn. Sông Hương giống như một người con gái đẹp, dịu dàng, nữ tính, mềm mại và ý tứ. Đồng thời, ở nơi đây, sông Hương còn mang vẻ đẹp u tịch, trầm mặc, vẻ đẹp của cổ thi, của những triết lí bởi sông Hương nằm trọn mình trong rừng thông và trong những lăng tẩm tồn tại cùng nền văn hóa của Huế từ ngàn đời nay.

Đồng thời, trong hành trình khám phá và thể hiện thủy trình của sông Hương, thiên bút kí đã vẽ lại một cách rõ nét hình ảnh sông Hương trong lòng xứ Huế mộng mơ. Không còn là dòng sông rầm rộ, mãnh liệt như ở thượng nguồn, khi về với kinh thành Huế, điệu chảy của sông Hương giống như “một điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế”. Bằng biện pháp so sánh hấp dẫn, tác giả đã so sánh điệu chảy lững lờ, dịu dàng ấy của sông Hương với các dòng sông khác trên thế giới như sông Xen của Pari, sông Nê-va của Lê-nin-grát,… để rồi chúng ta thấy sông Hương vừa giống với những dòng sông đó nhưng đồng thời, sông Hương cũng mang những nét độc đáo riêng bởi sông Hương không bị cuốn theo nhịp sống hiện đại mà nó vẫn còn giữ nguyên được cho Huế vẻ đẹp cổ kính và nếu như sông Xen, sông Nê-va chảy với một lưu tốc rất mạnh thì sông Hương lại hoàn toàn khác. Điệu chảy của sông Hương chính là điệu chảy nhẹ nhàng, lững lờ, “cơ hồ chỉ còn là mặt hồ yên tĩnh”. Đồng thời, khi về đến kinh thành Huế, sông Hương giống như “một người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya” – sông Hương như một người chơi đàn rất giỏi với những khúc nhạc du dưa, trầm bổng của âm nhạc cổ điển Huế. Và hơn nữa, sông Hương còn là một người tình rất đỗi thủy chúng và dịu dàng của xứ Huế mộng mơ. Dường như, trước khi rời khỏi thành phố Huế, sông Hương như một sinh thể có hồn, cũng biết luyến lưu, cũng biết nhớ nhung xứ Huế. Đặc biệt, sông Hương còn được tác giả so sánh với hình ảnh nàng Kiều trong đêm tình tự với Kim Trọng – “vương vấn”, “lẳng lơ kín đáo của tình yêu” và thành phố Huế chính là Kim Trọng, để sông Hương vấn vương, lưu luyến. Như vậy, với tình yêu say đắm về xứ Huế, về quê hương đất nước và vốn hiểu biết sâu sắc, phong phú của mình, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã tái hiện lại một cách chân thực, chi tiết và hấp dẫn thủy trình của sông Hương từ lúc còn ở thượng nguồn đến trước khi ra biển.

Thêm vào đó, bút kí “Ai đã đặt tên cho dòng sông” còn đi sâu khám phá vẻ đẹp của sông Hương ở góc cạnh dòng sông của lịch sử, cuộc đời và thơ ca. Trước hết, sông Hương là dòng sông của lịch sử. Suốt cuộc đời của mình, sông Hương đã chứng kiến biết bao thăng trầm của lịch sử dân tộc – có cả những chiến công lẫy lừng và cả những hi sinh mất mát. Tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường đã ngược dòng thời gian, để vẽ lại những chặng đường của lịch sử dân tộc gắn liền với sông Hương. Trong thời kì dựng nước, sông Hương là “dòng sông biên thùy xa xôi”, trong thời kì dựng nước, theo sách của Nguyễn Trãi còn ghi lại, sông Hương là “dòng sông viễn châu đã chiến đấu oanh liệt bảo vệ biên giới phía Nam” và trong suốt thế kỉ 18, 19, trong cách mạng tháng Tám năm 1945, mùa xuân năm 1968, sông Hương đã anh dũng cùng nhân dân ta đánh tan kẻ thù xâm lược. Nhưng có lẽ, sông Hương không chỉ là dòng sông lịch sử mà nó còn là dòng sông cuộc đời – “một người con gái dịu dàng của đất nước”. Sông Hương hiện lên với đầy đủ những vẻ đẹp của một người con gái, vừa mềm mại, vừa dịu dàng, duyên dáng, tình tứ, gợi cảm và luôn biết tự làm mới chính bản thân mình với những màu áo khác nhau. Và đặc biệt, sông Hương còn là dòng sông của thi ca. Sông Hương là dòng sông đẹp – một vẻ đẹp say đắm lòng người và có lẽ bởi thế, nó trở thành nguồn cảm hứng bất tận của thi ca. Nhưng điều đặc biệt là “dòng sông ấy không bao giờ tự lặp lại mình trong cảm hứng của mỗi người nghệ sĩ” bởi lẽ mỗi nhà thơ, nhà văn lại khám phá, lại phát hiện ra những vẻ đẹp khác nhau của sông Hương. Sông Hương trong cảm nhận của Tản Đà là “Dòng sông trắng – lá cây xanh”, với cái nhìn của Cao Bá Quát lại như “kiếm dựng trời xanh”,… Tất cả những cách cảm, cách nghĩ rất riêng ấy của các nghệ sĩ quyện hòa vào nhau, bổ sung cho nhau làm nên vẻ đẹp phong phú, đa dạng, độc đáo của sông Hương.

3, Kết bài

Tóm lại, với ngôn ngữ sắc sảo, ngòi bút tài hoa cùng những hình ảnh, liên tưởng độc đáo, bút kí “Ai đã đặt tên cho dòng sông” đã giúp chúng ta cảm nhận được sâu sắc và trọn vẹn những vẻ đẹp của sông Hương. Đồng thời, qua những trang viết ấy, cũng giúp chúng ta cảm nhận được tài năng sử dụng ngôn từ, vốn hiểu biết phong phú và đặc biệt là tình yêu say đắm đối với sông Hương, với xứ Huế, với đất nước của tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường.

(Nguồn: https://giasuhanoigioi.edu.vn/than-tich-ai-da-dat-ten-cho-dong-song-moi-nhat.html)

‍

‍

(Nguồn: https://hoctot.net.vn/ai-da-dat-ten-cho-dong-song)